موسیقی خیابانی، با تمام سادگی و بی‌تکلفی‌اش، پتانسیل آن را دارد که به مرزهای اصالت و فرهنگ پیوند بخورد. وقتی این نغمه‌های آزاد و بی‌قید، در آغوش موسیقی آیینی جای می‌گیرند، تولدی تازه از هنر و هویت شکل می‌گیرد.
رفسنجان زیبا | موسیقی خیابانی، با تمام سادگی و بی‌تکلفی‌اش، پتانسیل آن را دارد که به مرزهای اصالت و فرهنگ پیوند بخورد. وقتی این نغمه‌های آزاد و بی‌قید، در آغوش موسیقی آیینی جای می‌گیرند، تولدی تازه از هنر و هویت شکل می‌گیرد. از طرف دیگر حفظ سلامت روانی مردم با استفاده از اجراهای گوناگون هنری در سطح شهر می‌تواند یکی از مهم‌ترین عناصر زندگی در شهرهای مدرن باشد؛ که تا حدودی باعث کاهش فشارها و استرس‌های زندگی روزمره است.
موسیقی خیابانی قدمتی بسیار طولانی دارد و در نقاط مختلف جهان با نام‌های گوناگون و اشکال متنوعی ظهور کرده است. این نوع موسیقی در بسیاری از فرهنگ‌ها به عنوان یکی از شیوه‌های اصلی اجرای موسیقی به شمار می‌رفته است. این موسیقی از دوران کهن در ایران رایج بوده و کولیان و دوره گردانی خنیاگر در مکان‌های عمومی و بدون حمایت یا دخالت حکومت بدون واسطه برای مردم به اجرای موسیقی می‌پرداخته‌اند.
موسیقی خیابانی نه تنها یک شیوه بیان هنری است، بلکه پلی است میان فرهنگ‌های مختلف، ارتباطی زنده میان مردم و هنرمند، و یک روایت بی‌پرده از زندگی واقعی. این هنر که همواره چالش‌ها خود را داشته، نشان‌دهنده تلاش بی‌وقفه انسان برای خلق زیبایی در هر شرایطی است، موسیقی خیابانی داستانی است که از دل تاریخ، با ریتمی تپنده و نوایی پر از احساس، به گوشهای ما می‌رسد و از تجربه‌های مشترک انسانی سخن می‌گوید.
در دوره قاجار اجراهای خیابانی در قالب آیینی با تلفیق نمایش و موسیقی تحت عنوان تعزیه اجرا می‌شد و تا به امروز که با اشکال مختلف مورد استقبال عموم مردم ایران قرار گرفته است. موسیقی خیابانی بیشترین تأثیر بر قوه شنوایی انسان دارد و محملی برای پیوند اقشار مختلف و ایجاد خاطره جمعی در دو بخش موسیقی اصیل و موسیقی آیینی به صورت محدود به زمان و مکان است.( در این یادداشت دیگر سبک‌های موسیقی مد نظر نیست)
مخاطبی که فراغت کافی برای گوش دادن به موسیقی در گوشهای از خیابان حتی برای چند ثانیه در مکانی مملو از شور و احساس دارد؛ سرزندگی و لذت هنر در خلال روزمرگی نصیبش می‌شود. در واقع می‌توان گفت فضای ایجاد شده فضای مردم گرا ست. رفسنجان درسال‌های گذشته تجربه موسیقی خیابانی (با مجوز) در چندین شب را داشته است. با وجود پتانسیل‌ها در شهر رفسنجان چرا موسیقی خیابانی منفعل و کمرنگ شده است.
وقتی موسیقی خیابانی با روح موسیقی آیینی در هم می‌آمیزد، صدایی نو و اصیل خلق می‌شود که نه تنها خیابان‌ها را زنده می‌کند، بلکه ریشه‌های فرهنگی و تاریخی‌مان را نیز حفظ می‌کند. در ایام محرم، صفر، رمضان و حتی در دیگر مناسبت‌ها موسیقی خیابانی در قالب موسیقی آیینی می‌تواند به خوبی نقش خود را ایفا کند. لازم به ذکر است که موسیقی مناسبتی پر از مفاهیم اجتماعی و اعتقادی و نظام ارزشی است.
در دیگر مناسبت‌ها موسیقی محلی و یا اصیل ایرانی پیشنهاد خوبی برای فضای هنر مردم گراست؛ که در قالب رفتار اجتماعی مشترک است و تلاش برای این رفتارها در قالب فرهنگ و فرهنگ‌سازی بسیار سازنده خواهد بود. برای اجرای موسیقی خیابانی یا به نوعی هنر خیابانی در دو بخش کلان و خرد بایستی به این موضوع توجه داشت:
در بخش کلان، شهرداری با در نظر گرفتن مکان‌هایی در کنار کاربری‌های مختلف به‌ویژه تفرجی و ایجاد حفظ امنیت از طریق فضای کالبدی مناسب مانند چیدمان جایگاه، سیستم‌های صوتی، نورپردازی، و پناهگاه‌های کوچک در فضاهای باز و … نظارت، برنامه‌ریزی و حمایت کند.
شهرداری می‌تواند نقاط پرتردد مانند پارک‌ها، میادین، و پیاده‌روهای خاص و ایجاد فضای مکث در مسیر پیاده‌روها، تغییر کف‌سازی‌ها و تورفتگی‌هادر کالبد بناها به هنر خیابانی کمک شایانی کند. (این اقدام به هنرمندان خیابانی فضایی قانونی و امن برای اجرا می‌دهد.)
از طرفی تسهیل فرایند صدور مجوز برای اجرای موسیقی خیابانی می‌تواند انگیزه‌ای برای هنرمندان باشد. شهرداری می‌تواند سیستم صدور مجوزهای رایگان یا با هزینه کم را راه‌اندازی کند تا هنرمندان بدون نگرانی از مشکلات قانونی به اجرا بپردازند. هم چنین شهرداری می‌تواند جشنواره‌ها و رویدادهای ویژه‌ای برای موسیقی خیابانی برگزار کند. این رویدادها می‌توانند به عنوان فرصتی برای معرفی هنرمندان محلی و جذب گردشگران عمل کنند.
در بخش خرد، گروه های کوچک تر به صورت دوره‌ای در زمان و مکان‌های متغیر با استفاده از سایه اندازهای طبیعی یا فضاهای روشن و پر تردد فضای هنر خود را با مردم به اشتراک بگذارند. برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای ارتقای مهارت‌های هنرمندان خیابانی و آشنا کردن آن ها با اصول موسیقی اصیل و آیینی، می‌تواند به بهبود کیفیت اجراها و حفظ فرهنگ موسیقی کمک کند.
برای نظارت بر اجراها و زمانبندی‌ها و حتی دریافت ایده‌ها تا اجراهای نوین، ارگان‌های مربوطه می‌توانند در هر دو بخش کلان و خرد همراه و در کنار هنر خیابانی باشند. موسیقی خیابانی، با تکیه بر ریشه‌های عمیق موسیقی آیینی، می‌تواند مسیری تازه را در پیش گیرد، مسیری که هم‌زمان با حفظ هویت خود، نغمه‌های اصیل و پرمعنا را در دل جامعه به جریان اندازد.
هنر خیابانی می‌تواند فضای مناسب و با کیفیت‌های مشخص تحت عنوان فضای جمعی باشد که جذابیت آن زمینه‌ساز جذب گردشگران از دیگر نقاط کشور و جهان در رفسنجان شود. موسیقی خیابانی اگر در آغوش موسیقی آیینی جای بگیرد، نه تنها می‌تواند صدای مردمی امروز باشد، بلکه پژواکی از اصالت و هویت گذشته نیز باشد.
به قلم آرمان اوضح
