حاشیه سازی در فضای مجازی و مظلوم نمایی در اذهان عمومی هم نتوانست به کمک مدیریت ناکارآمد مسببین سیلاب رفسنجان بیاید و دیری نپایید که صدا رسوایی اش بلند شد.
رفسنجان زیبا| نیش نقد| تابستان از نیمه گذشته است و دیگر از باران سیل آسا در رفسنجان خبری نیست؛ آرامشی نسبی در شهر حکمفرماست و همچنان کارگران مشغول کارند.
شاید روزی که هشدار وقوع باران و سیل در رفسنجان در صدر اخبار قرار گرفت کسی فکرش را هم نمیکرد که قرار است این آب دمار از روزگار شهر درآورد.
رفسنجان همواره نالان از بی آبی دچار سیلاب شد و همه مدیران از نماینده، امام جمعه، فرماندار، شهردار، رؤسای سه گانه آب و برق و گاز و بخشداران و دهیاران غرق در بحرانی شدند که قابل پیش بینی نبود.
آب وارد دره در و سایر روستاهای حومه شد و در مسیر بسیاری از دام ها را از بین برد و خانه ها را ویران کرد؛ رودخانه داوران نیز به جریان افتاد و همچون رودی خروشان به راه خود ادامه داد.
دیری نپایید که باران شدت گرفت و رودخانه شور در بالادست نیز به راه افتاد و وارد شهر شد؛ به یکباره همه معادلات به هم ریخت و رفسنجان در محاصره سیلاب قرار گرفت.
مرور آنچه در شب های بارانی و سیل آسای مرداد ۱۴۰۱ بر مردمان دیار فاتحان اروند گذشت همچون صاعقه ای می ماند که یادآوری اش روان آدمیان را به هم می ریزد.
همه به میدان آمدند تا بحرانی که پیش از این برایش جلساتی را ترتیب داده بودند مدیریت کنند؛ اما مگر میشد فاجعه ای را که مسببین آن طی ۳۰ سال خدمت به خلق به بار آورده اند، سامان داد؟
شهرداری پیشگام حرکت جهادی شد و سیل خوروهای عملیاتی به سمت رفسنجان سرازیر گردید تا پازل خدمت رسانی به شهر سیل زده شمالی استان درکنار سپاه و مجتمع مس سرچشمه تکمیل شود.
در آن بلبشویی که آب تا زانوی مردمان ساکن بلوار امام علی(ع)، شهرک فرهنگیان و کوثرریز بالا آمده بود و خانه و کاشانه شان را گل و لای پر کرده بود، شایعات نیز بالا گرفت و اخبار متعدد از شکسته شدن سدهای اطراف به گوش می رسید
خیابان ها و خانه ها پر از آب بود اما در رودخانه شور که ساماندهی آن مدتی قبل توسط شهرداری آغاز شده بود، حجم آب وارد شده کم بود و همین موضوع به حجم نگرانی ها از علت محاصره شهر در سیلاب افزود.
آب به جای حرکت در مسیر رودخانه صادق آباد به سمت منازل و معابر به راه افتاد و قنات هایی که پیش از این توسط آب منطقه ای سرپوش گذاشته شده بودند، دهان باز کردند.
گروهی شهرداری را مقصر حجم ویرانگی ها می دانستند و از راست و چپ نفرین و بد و بیراه نثارش می کردند تا دردی که تا عمق استخوانشان را می سوزاند، التیام بخشند.
دسته ای دیگر به دنبال یافتن رئیس ستاد مدیریت بحران شهرستان می گشتند تا بار روانی حاصل از سیلاب تابستانه را کاهش دهند و مسیر اذهان را به سویی دیگر منحرف کنند.
فضای مجازی پر بود از اخبار ضد و نقیضی که از مدیران کنونی و پیشین منتشر می شد و حرف زدن از مدیریت بحران به دینامیتی می ماند که هر آن بیم انفجارش می رفت.
آب گل آلود شد و به خانه و کاشانه مردم ورود پیدا کرد؛ فرصت خوبی بود تا ماهیگیرانی که صیادی می دانستند، تورشان را پهن کنند و از لابلای گل و لایی که شهر در آن فرو رفته بود، طعمه ای بربایند.
به نظر می رسید هیچ دلسوزی در شهر نیست؛ وزیر کشور هم که وارد رفسنجان شد و به روستای کوثرریز سرکشی کرد، نتوانست حجم آلام را کاهش دهد و جلسات پس ازآن نیز دردی را درمان نکرد.
کم کم سر و صدای اعضای هیأت علمی و نخبگان شهرستان از گوشه و کنار بلند شد تا پیرامون علت سرازیر نشدن آب در رودخانه عبوری از شهر روشنگری کنند و موجی از اخبار صحیح و غلط که تکذیبیه هایی نیز به دنبال داشت به راه افتاد.
ناگهان فیلمی از مسیر عبور لوله شرکت نفت در جاده سرچشمه منتشر شد که در آن علت ورود آب به درون شهر انسداد این مسیر توسط شهرداری عنوان شده بود؛ انتشار این کلیپ به تیر خلاصی می ماند که به یکباره همه اذهان را نشانه گرفت.
اشتباه فاحش انتشاردهندگان کلیپ در نمایش مسیر سیلاب و تشویش اذهان عمومی و طرح این موضوع که شهرداری به دلیل پیشگیری از تخریب پروژه ساماندهی رودخانه شور راه آب را بسته است، منجر به قضاوت هایی گریبان گیر شد.
با توضیحاتی که پس از انتشار این کلیپ منتشر گردید، مشخص شد مسیر عبوری آب از مجاور لوله های شرکت نفت به هیچ وجه ارتباطی به مسیر عبوری رودخانه ندارد و این بخش نیز همچون مجرایی آب باران را از خود عبور داده بود.
ماه پشت ابر نمی ماند
شهردار رفسنجان که بیشترین تهمت ها به سمت او روانه شده بود، خواستار تشکیل کمیته حقیقت یاب شد؛ موضوعی که پس از آن نیز رئیس شورای اسلامی شهر در جمع نمازگزاران روز جمعه تکرار کرد و خواستار ورود جدی دادستان به این موضوع شد.
در کنار تصمیم دستگاه های عضو ستاد مدیریت بحران برای انجام مطالعات و بررسی دلایل ورود سیلاب به شهر، تیمی از کارشناسان حوزه عمران و آب وارد رفسنجان شد تا ابهامات مطرح شده در مورد شهرداری و دستگاه های مربوطه پیرامون بسته بودن مسیر رودخانه شور راستی آزمایی شود.
پس از آن با انتشار اطلاعیه ای از سوی روابط عمومی فرمانداری مشخص گردید که در طی وقوع سیلاب مسیر رودخانه های ورودی به شهر باز بوده و هیچ غفلتی متوجه شهرداری نبوده است.
با انتشار فیلمی تحت عنوان «حقیقت چیست؟» در فضای مجازی که طی آن شهردار رفسنجان در گفتگوی چهره به چهره با مدیرعامل آب منطقه ای خواستار ارائه توضیحات واضح مدیران آب منطقه ای برای مردم شده بود؛ ابعاد دیگری از موضوع روشن شد.
شاید پیش از این کسی نمی دانست که متولی رسیدگی به رودخانه ها آب منطقه ای است و حتی بررسی مسیرهای عبوری رودخانه از خارج شهر نیز بعهده همین ارگان است؛ مجموعه ای که پیش از این و حتی در زمان وقوع سیلاب هیچ خبر و مصاحبه ای از آن منتشر نشده بود.
وقوع سیل نتیجه تعویق ۳۰ ساله مطالعات آب منطقه ای بود
تمامی این اتفاقات و رویدادها موجب شد جمعی از اساتید دانشگاه و متخصصان به همراه عده ای از مهندسین و مشاورین نظام مهندسی رفسنجان گرد هم آیند و از وضعیت رودخانه صادق‌آباد بازدید کنند تا آنچه را شنیده بودند، با چشم نیز ببینند.
شواهد نشان داد رودخانه صادق‌آباد پهن‌دشتی است که بستری از رودخانه ندارد؛ در محدوده شهر رفسنجان و شهرک جهاد در سالهای گذشته بستر رودخانه را صاف کرده و درخت پسته کاشته‌اند و عملاً رودخانه ای وجود ندارد.
گویا در سیل اخیر آبی که از پهنه سیلابی رودخانه اوراف و گروئیه وارد رفسنجان شد، به رودخانه صادق‌آباد ملحق و حجم گسترده‌ای از آب را وارد شهر کرد؛ اتفاقی که آب منطقه ای باید جلوی آن را می‌گرفت.
شواهد امر نشان می دهد آب منطقه‌ای هیچ مطالعاتی درباره بالادست رفسنجان نداشته است و حتی بستر را آزاد نکرده بود و مدیر این اداره مسیر رودخانه صادق‌آباد و اینکه به کجا سرازیر می‌شود را تاکنون ندیده بود؛ اقدامی که باید از ۳۰ سال پیش کارهای مطالعاتی آن را انجام می دادند.
متخصصین دانشگاهی جور آب منطقه ای را می کشند
خبر خوش اینکه هم اکنون گروهی متشکل از متخصصان و اساتید برجسته خاک‌شناسی در استان کرمان و رئیس مرکز تحقیقات راه و ساختمان راه و شهرسازی در جنوبشرق کشور گردهم آمده اند تا برای پیشگیری از وفوع سیلاب مجدد چاره اندیشی کنند.
هیچ مطالعاتی درباره حجم آب ورودی رودخانه‌های رفسنجان وجود ندارد و کارهای مطالعاتی آن اکنون توسط دانشگاه ولی عصر(عج) صورت می‌گیرد؛ در این مجموعه متخصصانی از راهداری، راه و شهرسازی، شهرداری در حال نقشه برداری هستند تا به جمع بندی نهایی رسیده و راهکاری علمی ارائه گردد.
ضرورت دارد آب منطقه ای با بهره گیری از یک مشاور کاربلد در این پروژه وقت بگذارد و با کار پیشگیرانه و ایمن سازی شهر، مطالعات رودخانه‌ای را انجام دهد.
