شارلاتان ها به دنبال از میدان به در کردن هر منطق، شخص و یا گروهی هستند که فضا را برای جولان آنان تنگ می کند. کنش سیاسی اینان بر پایه نیل به هدف با توسل به هر ابزاری است؛ بنابراین از هیچ اقدام غیر اخلاقی برای تحقق خواسته خود کوتاهی نمی کنند.
رفسنجان زیبا| اگر بخواهیم در طول تاریخ سکه خرد گرایی را به نام کسی ضرب کنیم، بی شک افلاطون یکی از مستحقان این افتخار است؛ خرد و حکمت در منظر فیلسوف یونانی از چنان جایگاهی بر خوردار بود که بنیان و اساس نظریه سیاسی و فلسفه او را تشکیل می داد.
در قاموس افلاطون خرد و تخصص تعیین کننده جایگاه اجتماعی افراد است و هیچ شخصی به مقام کنشگر سیاسی نائل نمی آید مگر آنکه ثابت شود بهره ای تام و تمام از خردمندی و تخصص دارد.
در شهر افلاطونی عدالت معنای بسیطی دارد؛ عدالت به معنای مصطلح امروز آن که مبتنی بر برابر صد در صدی است، بیشتر برخواسته از دیدگاه های سوسیالیستی است.
در منظر افلاطون عدالت یعنی آنکه هر کسی در جایگاهی قرار بگیرد که برای آن ساخته شده و تخصص مربوط به آن را داشته باشد و اگر هر کسی از دایره جایگاه اجتماعی خود خارج شود و به دیگر حوزه های اجتماعی ورود کند مرتکب عملی خلاف عدالت شده است.
در منظر شیخ فلاسفه عدالت ارتباط مستقیم با تخصص دارد؛ امیر مومنان (ع) نیز در تعبیری مشابه عدالت را، قرار دادن هر چیزی در جای خود معرفی می نمایند.
بر هم خوردن نظم اجتماعی تخصص محور آثار مخربی دارد که دامان جوامع بسیاری را در تاریخ گرفته است؛ خطرناک ترین این آفات مصیبت شارلاتانیزم است.
به شکل معمول شارلاتان ها افراد کم دانش یا بی دانشی هستند که در شرایط عادی و سالم اجتماع امکان ظهور و بروز ندارند؛ اما در شرایط بیماری اجتماعی و با تکیه بر ابزار های گوناگون اقدام به تاثیر گذاری بر افکار عمومی می کنند.
مهم ترین تأثیر و در واقع به نوعی مهم ترین هدف شارلاتان ها به قهقرا بردن فضای سیاسی است؛ ناگفته پیداست در فضایی که خرد و تخصص مبنای کنش سیاسی باشد و هدف جامعه سیاسی تحقق عالمانه و حداکثری منافع عامه باشد، فضایی برای رشد انگل شارلاتانیزم وجود نخواهد داشت.
شارلاتان ها به دنبال از میدان به در کردن هر منطق، شخص و یا گروهی هستند که فضا را برای جولان آنان تنگ می کند. کنش سیاسی اینان بر پایه نیل به هدف با توسل به هر ابزاری است؛ بنابراین از هیچ اقدام غیر اخلاقی برای تحقق خواسته خود کوتاهی نمی کنند.
ترور شخصیت، دروغ پراکنی، شایعه سازی، لجن پراکنی، جنجال های پوچ رسانه ای و … همه و همه ابزارهای کنش سیاسی شارلاتان هاست.
در جوامع سیاسی به نسبت توسعه یافته گروهای سیاسی با هر گرایشی، اقدام به مرزبندی مشخص با شارلاتان ها می کنند؛ در جامعه ای که اصل رقابت سیاسی پذیرفته شده و مردم به صورت آگاه و هدفمند به حوزه سیاست ورود می کنند، تقریباً جایی برای حیات شارلاتان ها وجود ندارد.
بالطبع جامعه متاثر از شارلاتانیزم جامعه ای ملتهب و مشوش است؛ جامعه ای که می بایست بر پایه عقلانیت و همکاری همه گروه ها در پی تأمین منافع عالی خود باشد، تبدیل به میدان جنگی می شود که در آن تنها از میدان به در کردن رقیب به هدف اصلی بدل می شود، نه تحقق منافع جمعی
نخبگان در این جامعه ترسناک به گوشه ای خواهند خزید تا از لجن پراکنی شارلاتان ها در امان باشند و همین خروج آگاهان از عرصه تأثیر گذاری اجتماعی در کوتاه مدت منجر به از دست رفتن منافع مردم و در بلند مدت زمینه ساز برآمدن چهره های اقتدارگرا در جامعه خواهد شد.
برای خلاصی از فتنه شارلاتان ها راهی جز آگاهی و بازی نکردن در زمین کثیف آنها وجود ندارد؛ پس با چشم باز ببینیم چه کسی، با چه میزان از تخصص، در چه حوزه ای، با چه ادبیاتی، برای نیل به کدام هدف تلاش می کند.
به قلم سید مرتضی سید حسینی
